Vikiliks, tajne beogradskih depeša

Diplomate su ponekad spremne da svojim šefovima što više ističu navodno neumorno i revnosno obavljanje ipak dopadljive misije i širinu svojih društvenih kontakata. Ali, i bez Vikiliksa, a sa njime još ubedljivije, vidimo da klasična dipolomatija kao i međunarodno pravo postoje samo još u normativnim obrisima, da zemlje „trećeg sveta”, a tu očigledno spadaju sve bivše jugoslovenske republike i veliki broj zemalja Srednje, Istočne i Jugoistočne Evrope, prolaze kroz epohu ambasadokratije, odnosno vladavine u njima, pre svih, ambasada vodećih zemalja NATO-a, predvođenih po pravilu ambasadom SAD. Slobodni misleći duhovi i na Zapadu, ukoliko im se uopšte pruža prilika da se oglase iz od javnosti prilično izolovanih, univerzitetskih i akademskih sredina, upozoravaju na duboku i gotovo nepovratnu krizu demokratskog humanizma koju je naročito tokom 19. i početkom 20. veka bio uzor ostalim delovima Evrope i sveta. Jedna od najvažnijih evropskih knjiga 19. veka bila je knjiga Aleksisa de Tokvila Američka demokratija. Tokvil je verovao da se rađa jedna nova i slobodna civilizacija koja će izmeniti budućnost sveta. I Vikiliksova arhivska građa, pored mnogih drugih svedočanstava, na vrlo uverljiv način razvejava iluzije o današnjoj istorijskoj misiji toga sveta i njegovim navodnim humanističkim ciljevima. Obesmišljavanje i urušavanje svih kategorija civilizovanih međunarodnih odnosa vodi u haos i preti velikim svetskim sukobom.